‘Door commercieel succes kunnen wij chocolade slavernijvrij maken’

Een wereld waarin chocolade 100 procent slavernijvrij geproduceerd wordt, daar droomt Chief Chocolate Officer Henk Jan Beltman van Tony’s Chocolonely van. “Door met Tony’s Chocolonely commercieel succes te behalen wil ik andere chocoladeproducenten laten zien dat commercie en sociaal maatschappelijk ondernemen heel goed samengaan.”

Tien jaar geleden is het chocoladebedrijf opgericht door journalist Teun van de Keuken, onder andere bekend van de Keuringsdienst van Waarde. Henk Jan: “Voor dat programma is Teun in de misstanden van de cacaoindustrie gedoken. Hij verbaasde zich over het feit dat ontzettend veel mensen als slaven werken op cacaoplantages. Hij besloot met producenten in gesprek te gaan om deze misstanden aan de kaak te stellen, maar hij kreeg nergens een voet tussen de deur.”

Hoger beroep

Om toch aandacht voor het onderwerp te krijgen besloot Van de Keuken zichzelf aan te geven. “Hij had chocolade gegeten waar slavernij aan te pas was gekomen. Dat is strafbaar, net als een gestolen fiets kopen van een junk. Hij liet tijdens het proces een kindslaaf optreden als getuige, maar werd in hoger beroep vrijgesproken. De rechter zag geen direct verband tussen het kindslaafje en de reep die Teun had gegeten. Daarop besloot hij dan maar zelf eerlijke chocolade te gaan maken. Zo ontstond Tony’s Chocolonely.”

Concurrenten

Vier jaar geleden nam Beltman het bedrijf over. “Wij willen het goede voorbeeld geven aan de rest van de chocoladebranche. Concurrenten moeten zich niet van ons af willen zetten, maar juist door ons geïnspireerd raken. Als wij laten zien dat we succesvol zijn binnen markten waarin zij ook opereren, gaan ze hopelijk hetzelfde doen als wij: werken met eerlijk geproduceerde cacao. De enige manier waarop we dat doel kunnen bereiken is door het behalen van commercieel succes.”

Traceerbare bonen

Het bedrijf werkt samen met drie coöperaties die de cacao produceren: één in Ivoorkust en twee in Ghana. “We hebben veel gedaan voor de dorpen in de buurt van die coöperaties. Zo hebben we onder andere een schooltje gebouwd. Het is heel gaaf dat we chocolade kunnen maken van traceerbare bonen, die geproduceerd zijn door mensen die een eerlijk loon krijgen.”

Schommelstoeltest

Beltman gebruikt een speciale test om te kijken of het bedrijf wel op de juiste weg zit. “Wij noemen het ‘de schommelstoeltest’. Hoe voel je je als je later in het bejaardentehuis in je schommelstoel zit, en de keuzes die je gemaakt hebt overpeinst? Als je in die schommelstoel zit dan zijn geld en businesscases niet belangrijk. Wat wel belangrijk is, is je trots. Geen Rita Verdonk-trots, maar trots omdat je de juiste keuzes hebt gemaakt. Op dit moment zit ik uitermate tevreden in mijn schommelstoel. Al wil ik altijd een tandje bij zetten. Maar als ik terugkijk zijn er erg goed bezig. Al vind ik dat de impact die wij op de Afrikaanse cacaoproductie hebben nog te weinig zichtbaar is.”

Amerika

Tony’s Chocolonely is nu verkrijgbaar in Nederland, Zweden, Duitsland en België. Beltman gaat nu de stap naar Amerika maken. “Sinds september werken we vanuit Portland om in de VS voet aan de grond te krijgen. De chocolademarkt is daar enorm. Als we kunnen laten zien dat de Amerikaanse consument openstaat voor eerlijke chocolade, dan gaat er vanzelf een schakeltje om bij onze concurrenten.”

Geen twijfel

Beltman verwacht dat het Oranje Handelsmissiefonds goed kan helpen bij het betreden van de Amerikaanse markt. “Er zijn zo veel verschillen tussen de regio’s in Amerika. Het is als het ware niet één land, maar een vereniging van landen. Ik denk dat het OHMF ons goed kan adviseren hoe we het daar het beste aan kunnen pakken. Zij kunnen deuren open zetten en bekendheid geven aan ons thema. Ik verwacht daar heel veel van. Dat we een succes worden in Amerika, daar is geen twijfel over. De vraag is alleen nog wanneer.”

Willy Wonkafabriek

Na Amerika is Beltman niet klaar. “Dat zijn we pas als alle chocolade 100 procent slaafvrij is. Na Amerika willen we graag naar Engeland en ik wil een Willy Wonkafabriek openen in Amsterdam. De repen moeten daar daadwerkelijk geproduceerd worden en ik wil er 300.000 tot 500.000 mensen per jaar ontvangen. Ze moeten er uitleg krijgen over het productieproces van chocolade en er moet ook een achtbaan door de fabriek lopen. Zo kun je de wereld mooier maken en de bezoekers een kick geven.”